Covid-19

Inleiding
In december heeft u van ons een analyse ontvangen waarin wij de actuele ontwikkelingen rondom de pandemie hebben vertaald naar de lokale situatie in Venlo. In de FinRap 2021 hadden wij de realisatie tot en met 31 augustus 2021 opgenomen. In deze paragraaf presenteren wij u de realisatie tot en met 31 december 2021 en de reeds ontvangen en te verwachten compensatie van het Rijk 2020 en 2021.

Realisatie en prognose gemeente Venlo
De gemeente Venlo heeft relatief snel maatregelen genomen om invulling te geven aan ondersteunende maatregelen ten behoeve van de gemeenschap en aan de sturing op de aan de corona-uitbraak verbonden inkomsten en uitgaven. Binnen de gemeentelijke administratie worden de extra uitgaven en gemiste inkomsten gevolgd zodat deze voortdurend kunnen worden afgezet tegen de (te) ontvangen compensatie van het Rijk.

Voor heel 2021 voorzien we, op dit moment en inclusief TOZO, € 13.806.000 (FinRap 2021: €14.264.000) aan corona-gerelateerde kosten en gederfde inkomsten. Daartegenover staat dat we van het Rijk inmiddels een bedrag aan compensatie hebben ontvangen of is toegezegd over 2021 en 2020 van € 14.791.000 (FinRap 2021:€ 10.698.000). Per saldo is dit  €985.000 positief. Bij de FinRap 2021 werd nog uitgegaan van een saldo van € 2.698.000 negatief. Het verschil wordt met name veroorzaakt doordat niet alle verwachte kosten zijn gemaakt en doordat we in december extra compensatie van het Rijk hebben ontvangen. We ontvangen bij de meicirculaire 2022 nog € 627.000 compensatie voor de inkomsten derving toeristenbelasting, parkeerbelasting en kwijtscheldingen in 2020. Dit bedrag is inmiddels meegenomen.

In 2020 waren de corona-gerelateerde kosten en inkomstendervingen inclusief TOZO, € 21.576.000. De compensatie van het Rijk was in 2020 € 17.949.000. Dit betekende een negatief saldo van € 3.628.000. Dit leidt tot een negatief saldo over beide jaren van € 2.643.000.

Wij zijn steeds uitgegaan van het principe van reële kosten reële compensatie. Inmiddels is wel
duidelijk dat niet alle kosten die wij scharen onder reële kosten corona worden gecompenseerd. Het
gaat dan om bijvoorbeeld bedrijfsvoeringskosten en inkomstenderving. Er lopen nog gesprekken en onderzoeken over aanvullende compensatie naar aanleiding van de vierde golf. Omdat hier nog geen zekerheid over is, hebben wij in onderstaand overzicht nog geen rekening gehouden met deze aanvullende compensatie voor 2021.

Toelichting Programma 1. Gezond en actief Venlo

Programmalijn Gezond en Vitaal (-/- € 988.000)

Eénmalige subsidieregel Coronasteunpakket Gezondheid en Sport
In 2021 is de éénmalige subsidieregeling voor projecten en programma’s op het gebied van sport en gezondheid opengesteld. Middelen hiervoor zijn beschikbaar gesteld door het ministerie van VWS en in de periode van augustus tot en met december is in totaal voor €104.000 aan voorstellen gehonoreerd aan lokale initiatiefnemers.  De resterende middelen van 31.000,- worden in 2022 besteed.

Sport en accommodaties
We hebben sportverenigingen (financieel) ondersteund in tijden van corona, met name in de periode dat de sportverenigingen geen gebruik hebben gemaakt van de sportaccommodaties. Het college heeft ook voor 2021 besloten de huren niet (volledig) te innen in verband met de sluitingsperiode. De verhuurinkomsten van binnensportaccommodaties waren € 594.000 lager dan begroot, omdat door de sluiting van locaties tijdens de lockdown hier minder gebruik van is gemaakt.  We hebben een compensatie corona (SPUK ijsbanen en zwembaden / Tegemoetkoming verhuur sport) van € 499.000 ontvangen. Ten tijde van de FinRap 2021 was dit niet voorzien. De verhuurinkomsten van buitensportaccommodaties waren € 250.000 lager door minder gebruik van de sportvelden tijdens de lockdown.

Lange termijn impact volksgezondheid en welzijn
Op basis van diverse recente studies naar zowel de oorzaken als de gevolgen van corona voor onze volksgezondheid is ons beeld dat er een forse impact is  op de (middel-)langere termijn. Deze wordt nader onderzocht.

GGD en WKO
Als gevolg van de corona-crisis heeft de GGD diverse taken op- of afgeschaald en zijn er veel nieuwe crisistaken bijgekomen. Desondanks is uitvoering gegeven aan onze wettelijke taken op het gebied van gezondheidsbevordering -bescherming en toezicht (Wet publieke gezondheid). Dit heeft niet tot een hogere bijdrage door gemeenten geleid. Ten aanzien van het toezicht op de kinderopvang (Wet kinderopvang) heeft de GGD net als in 2020 maar een deel (34,7%) van de inspecties in de gemeente Venlo uit kunnen voeren, enerzijds door de corona-maatregelen en anderzijds door een gebrek aan personeel dat elders in de GGD-organisatie moest worden ingezet.

Programmalijn Ontplooiing (-/- € 114.000)
De corona-pandemie drukt een stevige stempel op ons onderwijs. De impact van deze crises is steeds duidelijker geworden. Leerplicht en RMC hebben meer meldingen gekregen in 2021. De casuïstiek is steeds zwaarder geworden.  In samenwerking met Venlose schoolbesturen hebben wij een NPO aanpak opgesteld, welke in het verlengde ligt van datgene wat schoolbesturen zelf doen. De inzet zal gericht zijn op het tot stand brengen van buitenschools aanbod (sport, cultuur) en versterking aanbod zorg en welzijn op en rond school. De negatieve effecten vanuit de corona-crises zullen de komende jaren voelbaar blijven binnen het onderwijs en bij onze jeugd.

Met een voortijdig schoolverlaters(VSV) percentage van 1,65% scoorden wij in het schooljaar 2019-2020 onder het landelijk gemiddelde. In 2021 hebben wij onze aanpak verder geïntensiveerd, echter wij verwachten dat de definitieve VSV-cijfers over het schooljaar 2020-2021 een stijging gaan laten zien. Deze verwachting is gebaseerd op een aantal signalen die deels het gevolg zijn van de corona-crisis en de daarmee gepaard gaande maatregelen in het onderwijs: jongeren misten de structuur en contacten van het naar school gaan: weer “leren leren” is nodig, bij een groep jongeren is het gevoel ontstaan dat ze een verkeerde studiekeuze hebben gemaakt. Ook doen zich sociaal-emotionele en financiële problemen bij jongeren (en/of binnen hun gezin/omgeving) meer voor. Deze aspecten maken het dat jongeren vaker ervoor kiezen om school te verlaten.

Leerlingenvervoer
A ls gevolg van de lockdown en de sluiting van scholen is 70% van de reguliere kosten vergoed aan de  vervoerders van de leerlingen.

Programmalijn Meedoen (-/- € 4.567.000)
Gemeenschapsaccommodaties
De gemeenschapsaccommodaties leveren in de wijken een bijdrage aan de leefbaarheid en de mogelijkheden van inwoners om mee te doen en zelfredzaam te blijven. Ook in het tweede coronajaar 2021 bleek het belang van deze voorzieningen in het voorkomen van eenzaamheid duidelijk. Waar nodig hebben we aanvullende  ondersteuning geboden aan gemeenschapsaccommodaties. Het corona effect bedraagt € 581.000 als gevolg van corona noodsteun aan gemeenschapsaccommodaties.

Algemene Voorzieningen WMO en Jeugd
In 2021 is voor € 293.000  aan corona-subsidies verstrekt  vanuit de tijdelijke subsidieregels 'Corona steunpakket Jeugd Venlo' en 'Corona steunpakket sociaal en mentaal welzijn kwetsbare doelgroepen'. Vanuit de maatschappelijke organisaties zijn de aanvragen vanwege corona-maatregelen en gebrek aan vrijwilligers achter gebleven waardoor een bedrag resteert van € 577.000.

TOZO/TONK
We hebben  verschillende nieuwe corona-gerelateerde ondersteuningsinstrumenten (nieuwe TOZO-varianten, de TONK-regeling) uitgevoerd. Voor de TOZO resulteert dit in nadeel van €73.000. Voor TONK is  € 2.172.00 als bijdrage van het Rijk ontvangen. De verstrekte uitkeringen TONK waren lager in 2021. De uitvoeringskosten bedroegen € 164.000.

WSW
Inzake de WSW is er sprake van lasten vanwege corona ad € 231.000 die zijn uitbetaald aan de WAA. Corona was ook een factor in de mate van overschrijding op re-integratie. Doordat we ten gevolge van corona minder intensieve dienstverlening konden bieden, schatten we in dat corona de mate van overschrijding op dit budget in ruime mate gedempt heeft.

Stadspas
De Stadspas heeft de Geld Terug Regeling vervangen. Helaas hebben inwoners ook in 2021 vanwege alle corona-maatregelen minder mogelijkheden gehad om gebruik te maken van de pas, waardoor evenals in 2020 de keuze is gemaakt om de betreffende inwoners de uit eerdere jaren verworven aanspraken in het volgende jaar te kunnen laten  inzetten.
Onder invloed van corona zijn er op het gebied van schuldhulpverlening minder klantgesprekken door onze contractpartij gevoerd (hetgeen ook een deel de verklaring is voor de lagere kosten voor schuldhulpverlening).

Programmalijn Zelfredzaamheid (-/-€  2.462.000)

De ondersteuning van onze inwoners was ook in 2021 een deel gekleurd door de gevolgen van corona. We hebben onder andere samen met de maatschappelijke opvangpartners bereikt dat niemand op straat hoefde te leven, dit in aansluiting op de acties uit 2020. Uitbreiding van de opvangcapaciteit, opvang voor internationale werknemers, Samen met zorgaanbieders, ook binnen de sociale basis is actief en inventief ingezet op continuïteit in ondersteuning. In 2021 was er sprake van inhaalzorg en zijn zorgvragen door inwoners vaak laat gemeld. Dit heeft tot gevolg gehad dat de vraag naar zwaardere ondersteuning is toegenomen. Ook zijn er wachtlijsten ontstaan. De doorloop van corona in 2021 heeft geleid tot langdurig extra druk op eenieder, ouders, jeugdigen, volwassene en ouderen en de mantelzorgers geleid.
Het laatste kwartaal 2021 hebben we intensief met zorgaanbieders en andere partijen mogelijkheden ingezet om ook de gevolgen van uitval van personeel zo goed als mogelijk op te vangen. Met behulp van een ingestelde app-groep is zorgaanbieders het instrument geboden om elkaar op een snelle manier te ondersteunen in praktische zaken, en waar nodig is door de gemeente actie ondernomen.  Bijvoorbeeld zorgdragen voor voldoende mondkapjes en kinderopvang voor personeel. De meerkostenregeling is ook in het laatste kwartaal bij de nieuwe lockdown opnieuw opengesteld.
Hieronder een overzicht van de in euro’s belangrijkste corona-gerelateerde afwijkingen:

Maatschappelijke opvang (-/- € 2.063.000)
Vanwege de diverse te nemen corona-maatregelen zijn er voor de maatschappelijke opvang hoge extra kosten gemaakt. Naast het uitbreiden van de opvangcapaciteit omdat het uitgangspunt was geen daklozen op straat, werd ook opvang geboden aan mensen die formeel gezien geen recht hebben op opvang zoals een groot deel van de internationale werknemers en werd de groepsgerichte opvang (slaapzalen) omgebouwd naar individuele woonruimten. Dit vereiste o.a. een uitbreiding van de capaciteit in Roermond, Weert en Venlo. Werd bij Emmaus en bij VHC  in Venlo een opvang voor niet-rechthebbenden ingericht.  De kosten betreffen huisvestingskosten incl. voeding, begeleidingskosten en beveiligingskosten. De afwijking ligt in de lijn van de prognose bij de FinRap 2021. In de decembercirculaire hebben we een compensatie ontvangen van het rijk van € 1.771.000.

Jeugd/ WMO /Wijkteams Algemeen

• Meerkosten zorgaanbieders:  € 274.000 nadeel als gevolg van de  meerkostenregeling zorgaanbieders  jeugd en Wmo.  Dit ter vergoeding van kosten van materialen en aanpassing van voorzieningen.  Tevens is afgesproken de eventuele extra meerkosten die uit de lockdown laatste kwartaal 2021 voortvloeiden te betrekken bij de compensatie 2022. Via de decembercirculaire hebben wij voor 2021 € 310.000 ontvangen ter compensatie van deze kosten.
• In het kader van doelgroepenvervoer is aan vervoerders  € 100.000 verstrekt ter compensatie  voor niet-gereden ritten.

Toelichting Programma 2. Leefbaar Venlo

Programmalijn Bereikbaarheid (-/- € 1.104.000)
Ook dit jaar zien we als gevolg van Covid-19 een forse daling van de geraamde opbrengsten voor straatparkeren ( € 854.000). Dit is iets hoger dan de inschatting bij de FinRap 2021 ( € 794.000) Ook zien we in dit verband een lagere opbrengst voor naheffingsaanslagen ( € 250.000) dan begroot. Hier staat een nog in 2022 te ontvangen compensatie van het Rijk tegenover van € 373.000.

Programmalijn Dienstverlening (-/- € 234.000)
De noodzakelijke maatregelen in verband met Covid-19 leiden tot hogere kosten ( € 163.000) voor
de organisatie van de Tweede Kamerverkiezingen 2021. Daarnaast zijn er door de gemeenteraad kosten gemaakt  om de anderhalve meter maatregel te kunnen naleven en heeft de raad op externe locaties moeten vergaderen. ( € 45.000). De door het kabinet opgelegde beperkingen zijn ook zichtbaar in de realisatie van de inkomsten ten aanzien van identiteitsbewijzen en het register niet-ingezetenen (RNI). Daarnaast zijn ook huwelijk en geregistreerd partnerschappen verzet naar de toekomst vanwege de beperkende corona-maatregelen. ( € 25.000).

Programmalijn Omgeving (-/- € 268.000)
Vanwege de extra maatregelen is het moeilijker gebleken om medewerkers vanuit de WAA in te  zetten voor het beheer van de openbare ruimte. Dit heeft geleid tot het extra moeten uitbesteden van werkzaamheden ( €127.000). Hoewel het effect ten opzichte van 2020 sterk verminderd is, zien we  nog steeds ten gevolge van Covid-19 een hoger aanbod van afval, wat leidt tot een stijging van de  inzamelings- en verwerkingskosten ( € 141.000).

Programmalijn Openbare orde en veiligheid (-/- € 180.000)
De doorlopende maatregelen in verband met Covid-19 leiden ook dit jaar nog tot hogere kosten ten behoeve van het crowdmanagement in de binnenstad ( €180.000).

Programmalijn Wonen (-/- € 559.000)
Als gevolg van de lockdown in december is verlenen van een huurkorting huurders in de portefeuille commercieel vastgoed (horeca en Retail) gedurende de periode van (gedeeltelijke) corona maatregelen 2020 en 2021 is hoger (€ 127.000)  uitgevallen dan bij de FinRap 2021 ( € 100.000). De overige kosten betreffen cameratoezicht ( € 127.000) en loonkosten van BOA’s, de coördinator crisis- en rampenbestrijding en diverse medewerkers die corona-gerelateerde taken verrichten (€  306.000).

Toelichting Programma 3. Grenzeloos Venlo
Er zijn binnen dit programma geen financiële afwijkingen boven de € 100.000 en/of inhoudelijke afwijkingen te benoemen als gevolg van corona.

Toelichting Programma 4. Welvarend Venlo
In juli 2021 heeft het college ingestemd met aanvullende corona-ondersteuning voor de sectoren retail en vrijetijdseconomie. Voor de dekking van dit totale budget heeft op onderdelen een herprioritering plaatsgevonden van bestaande budgetten vanuit de programma’s Welvarend Venlo en Centrumstad Venlo, passend binnen de uitgangspunten van deze budgetten.

Programmalijn Economie (-/- € 445.000)

Aanbod aan werklocaties:
De gemeente heeft in 2021 ingestemd is met een uitgebreid financieel steunpakket om onder meer de lasten in 2021 voor ondernemers in de centra van Blerick, Tegelen en Venlo te verlichten waarbij de inhoudelijke ambities tegelijkertijd overeind blijven. De € 200.000 heeft betrekking op het niet in van de BIZ-bijdrage 2021 en het kwijtschelden van de terrashuur voor horecabedrijven in 2021 en 2022. Het bedrag ter hoogte van de te verwachtte BIZ-bijdragen van het jaar 2021 is verstrekt aan de Stichting Ondernemersfonds Blerick Centrum, Stichting Ondernemersfonds Tegelen Centrum en VenloPartners. Het andere deel van het financiële steunpakket is verantwoord in het Programma Centrumstad Venlo (Detailhandel en horeca).

Retail:
Voor de sector Retail is in 2021 vooral doorgepakt op de twee ondersteunende maatregelen waar in 2020 het meeste op is ingezet en waar in afstemming met de externe partners de meeste behoefte aan was. In totaal is € 135.000 ingezet voor onderstaande maatregelen, waarbij voor de uitvoering veelal is samengewerkt met de (externe) centrummanagers:
1. Impuls centrummanagement en -marketing, € 110.000
2. Kwaliteitsverbetering centra Venlo, Blerick en Tegelen, € 25.000

Vrijetijdseconomie:
Voor de vrijetijdseconomie is ingezet om de toerist weer te verleiden tot een bezoek aan Venlo, in het bijzonder aan de drie toeristische speerpunten Arcen, binnenstad Venlo en Kloosterdorp Steyl. Voor de verblijfsrecreatie vooral gericht op seizoensverlenging (najaar/herfst) en voor de dagrecreatie vooral gericht op ondersteunende activiteiten ter compensatie van nog geldende corona-maatregelen bijvoorbeeld ten aanzien van maximale bezoekersaantallen. In totaal is € 110.000 ingezet voor onder andere bovenstaande maatregelen, waarbij voor de uitvoering veelal is samengewerkt met Venlo Partners en het Toeristisch Platform.

Toelichting Programma 5. Centrumstad Venlo

Programmalijn De basis sterk houden (-/- € 1.243.000) en verdiepen en onderscheiden ( -/- € 664.000)

Detailhandel en horeca:
De gemeente heeft in 20202 ingestemd is met een uitgebreid financieel steunpakket, waaronder het opschorten van het heffen van de (reclame-)belasting en het verminderen van de huur voor ondernemers in gemeentelijke panden. deze steunmaatregelen zullen doorlopen, zolang de corona-gerelateerde maatregelen van kracht zijn.

Markten:
Door alle maatregelen is beperkt gebruikt gemaakt van de mogelijkheden tot het houden van markten. Conform het Raadsbesluit van 2020 is er geen tarief afgerekend.

Culturele voorzieningen en Grootstedelijke evenementen
De uitkeringen van corona-steun aan culturele instellingen moeten in samenhang worden gezien met de uitkeringen aan grootstedelijke evenementen  (totaal  €1.398.000) welke gedekt worden door een Rijksbijdrage. De bestedingen met betrekking tot te verlenen corona-steun aan culturele instellingen zijn echter achtergebleven omdat de daadwerkelijke tekorten over 2021 die veroorzaakt zijn door corona pas zichtbaar worden bij het opstellen van de jaarrekeningen door de instellingen. Daarom zullen in 2022 de meeste verleningen van steun over 2021 plaatsvinden.

Toelichting Programma 6. Circulaire en duurzame hoofdstad
Er zijn binnen dit programma geen financiële afwijkingen boven de € 100.000 en/of inhoudelijke afwijkingen te benoemen als gevolg van corona.

Toelichting Algemene middelen

Toeristenbelasting
Vanuit de definitieve afrekening 2020 is de minder-opbrengst als gevolg van corona € 417.000 positiever ten opzichte van de verwachting ten tijde van de jaarrekening 2020 doordat het derde en vierde kwartaal 2020 minder negatief uitpakte als ingeschat. Tegelijkertijd zijn het aantal toeristische overnachtingen in 2021 achtergebleven op de begroting 2021 als gevolg van Covid-19, waardoor een minderopbrengst uit toeristenbelasting optreedt. Genoemde minderopbrengst is in afstemming met de BsGW becijferd met afgerond € 200.000 ten aanzien van 2021, waardoor de corona-impact € 217.000 bedraagt (ten tijde van de Finrap 2021 € 150.000).

Huisvesting, Informatie - en facilitymanagement
Het corona-effect ten aanzien van huisvesting bedraagt ca. € 200.000 en betreft essentiële corona gerelateerde uitgaven zoals werkpleksensoren, reserveringsmodule, ms teams, mondkapjes, materialen, facilitering thuiswerken en schoonmaak. De kosten voor informatie - en facilitymanagement ( € 136.000) betreffen met name thuiswerkfaciliteiten.De gevolgen van het hybride werken in het post-corona tijdperk zijn nog onbekend. Om die reden is ook nog niet te voorspellen of en op welke wijze de uitgaven zich weer herstellen tot het oude niveau.

Overhead (inclusief corona-uitkering)
Deze kosten hebben met name betrekking op de (CAO-) corona-onkostenvergoeding die de werknemers van de gemeente Venlo hebben ontvangen.

Uitvoeringskosten OZB:
Actuele prognose o.b.v. de bestuursrapportage 3de kwartaal BsGW. Er zijn extra kosten gemaakt voor het thuiswerken van personeel, het corona-proof maken van de kantoren, extra ICT kosten (digitalisering processen, verstrekken van laptops, telefonie (extra doorschakelkosten van de telefooncentrale)) en extra kosten voor diensten door derden als gevolg van onder andere extra telefoongesprekken en ziekteverzuim als gevolg van corona.